ZAMKI JURAJSKIE - ORLE GNIAZDA

Charakterystyczne ukształtowanie terenu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej w historii niejednokrotnie było doceniane ze względu na swoje walory obronne.
Proces budowy systemu fortyfikacji trwał już w czasach wczesnego średniowiecza. Wówczas na szczytach niedostępnych skalnych ostańców powstawały liczne drewniane grodziska, będące namiastką powstałego w średniowieczu systemu obrony zachodniej granicy Polski.

Pierwsze kamienne założenia obronne powstawały tu już w XIII w., ale główny rozkwit budowy warowni jurajskich przypadł na XIV w., na co  bezpośredni lub pośredni wpływ miała aktywność w tej dziedzinie króla Kazimierza Wielkiego. Dzięki działalności budowlanej tego króla oraz rodzimego rycerstwa powstała sieć 29 zamków wspieranych 10 strażnicami obronnymi.

Z upływem wieków, zmianami administracyjnymi (przesunięcie zachodniej granicy kraju dalej na zachód)  i rozwojem broni palnej ten niepokonany system umocnień stał się przestarzały i stopniowo zaczął podupadać. Ostatecznego zniszczenia zamków dokonali Szwedzi podczas słynnego "potopu" w XVII w. W wyniku zniszczeń wówczas dokonanych wiele warowni już nigdy nie zostało odbudowanych. Te które były jeszcze zamieszkiwane również stopniowo popadały w ruinę i zostały ostatecznie opuszczone.

Również pozostałe po nich ruiny nie miały łatwego losu. Bywały dalej niszczone, a to w wyniku wysadzenia w powietrze przez poszukiwaczy skarbów (Rabsztyn), a to znów były stopniowo rozbierane na budulec na drogi, domu a nawet kościoły (Koziegłowy).

Obecnie malownicze ruiny popularnie zwane "orlimi gniazdami", ze względu na trudne do zdobycia położenie, stanowią jeden z symboli Jury. Stopniowo zamki te są odbudowywane ("Ogrodzieniec", "Tęczyn", Bobolice, Korzkiew) i udostępniane do zwiedzania. Do czasów obecnych tylko jeden z zamków typowo jurajskich ocalał w całości. Zamek w Pieskowej Skale znany jest w całym kraju i z powodu swojej niepowtarzalnie malowniczej sylwetce zwany jest "perłą renesansu".

Oczywiście nie sposób w tym miejscu pominąć wzmianki o zamku królewskim na Wawelu w Krakowie. Podobnie jak wymieniony wyżej zamek w Pieskowej Skale jest on doskonale znany wszystkim Polakom oraz wielu gościom z poza granic kraju. Znane są jego największe zabytki oraz historia, mimo tego niewielu wie, że wzgórze wawelskie to jurajski ostaniec zbudowany z wapiennej skały.